«Η ψυχοθεραπεία θεωρείται προνόμιο μιας ελίτ»

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ στην Αφροδίτη Τζιαντζή

 

Τέσσερις νέοι ψυχολόγοι με μεταπτυχιακές σπουδές διαφορετικών ειδικοτήτων και μία κοινωνιολόγος συνέστησαν την πρώτη, μοναδική προς το παρόν, Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση που παρέχει υπηρεσίες ψυχοκοινωνικής ενδυνάμωσης και ψυχοθεραπείας διαβαθμισμένου κόστους, ανάλογα με τις ανάγκες και τις δυνατότητες του κάθε ανθρώπου.

Το «Από Κοινού», όπως ονομάζεται η κολεκτίβα εργασίας των πέντε νέων επιστημόνων, δεν έχει σκοπό να είναι απλώς ένας οικονομικά προσιτός χώρος ψυχολογικής υποστήριξης, χωρίς εκπτώσεις στην ποιότητα, αλλά πρεσβεύει μια διαφορετική κοινωνική φιλοσοφία, πέρα από τη στείρα «ψυχολογικοποίηση» και «ιατρικοποίηση» των προβλημάτων της καθημερινής ζωής.

Η κοινωνιολόγος Κατερίνα Χαραλαμπάκη και η ψυχολόγος Γεωργία Κορρέ, μέλη τού «Από Κοινού» μαζί με τις Δανάη Κοκορίκου, Ελεάνα Σταθοπούλου και Αλέξανδρο Παπατρέχα, μιλούν στην «Εφ.Συν.» για το πρωτότυπο συνεργατικό εγχείρημα που συμπληρώνει έναν χρόνο ζωής.

«Οι περισσότεροι γνωριζόμασταν από τα φοιτητικά μας χρόνια. Οι τέσσερις σπουδάσαμε στο Τμήμα Ψυχολογίας στο Ρέθυμνο και άλλη μία συνάδελφος είναι απόφοιτος του ΕΚΠΑ», μας λέει η Γεωργία, εξηγώντας πώς η ιδέα του συνεταιρισμού «ωρίμασε» σταδιακά από το 2015, όταν ξεκίνησαν τις πρώτες συναντήσεις τους ως ομάδα.

Τι σημαίνει «υπηρεσίες διαβαθμισμένου κόστους»;

«Είναι πολύ σημαντικό να συζητάμε με τον άνθρωπο που έρχεται σε επαφή με μας, το πόσο μπορεί να δώσει. Πόσο “αντέχει”. Υπάρχει και κομμάτι ετήσιων συνδρομών για εκπαιδευτικά εγχειρήματα και για ενίσχυση της κολεκτίβας, ώστε να συνεχίσουμε να παρέχουμε υπηρεσίες χαμηλού κόστους σε περισσότερους ανθρώπους».

Γιατί επέλεξαν τη μορφή της ΚΟΙΝΣΕΠ;

«Δεν έχουμε απλώς μια τυπική συνεταιριστική μορφή. Λειτουργούμε ως κολεκτίβα εργασίας, είμαστε μέλη της Δικτύωσης Συνεργατικών Εγχειρημάτων Αθήνας, μαζί με το “Συν.Αλλοις”, τις “Εκδόσεις των Συναδέλφων”, το “Παγκάκι” και άλλες συλλογικότητες. Είχαμε πάντα επαφή με συνεργατικά εγχειρήματα, ήδη από το Ρέθυμνο. Είδαμε ότι ως μοντέλο λειτουργεί. Ειδικά σε κλάδους όπως η εστίαση. Αυτό που δεν είχαμε δει να λειτουργεί είναι στον δικό μας τον κλάδο. Γι’ αυτό και αρχικά συναντήσαμε προκλήσεις πώς να το στήσουμε».

Οπως λέει το όνομά τους, αντιμετωπίζουν τις προκλήσεις από κοινού: «Λειτουργούμε με οριζόντιες διαδικασίες. Ενώ ως ΚΟΙΝΣΕΠ δεν υποχρεωνόμαστε να συνεδριάζουμε πάνω από μια φορά τον χρόνο, εμείς κάνουμε εβδομαδιαίες συνελεύσεις, αποφασίζουμε με συναίνεση. Δεν ψηφίζουμε. Στον εσωτερικό μας κανονισμό υπάρχει η συμφωνία ότι αν ένα μέλος διαφωνεί, πρέπει το θέμα να συζητηθεί ξανά».

Ακολουθώντας ένα μοντέλο πιο κοντά στην εργατική αυτοδιαχείριση παρά σε μορφές «κοινωνικής επιχειρηματικότητας», οι συνάδελφοι του «Από Κοινού» δεν περιορίζονται σε ψυχοθεραπευτικές υπηρεσίες.

Συνδιοργανώνουν βιωματικά εργαστήρια, προγράμματα σε κοινότητες, σε σχολεία, συνεργάζονται με εκπαιδευτικούς και συλλόγους γονέων, επιδίδονται σε αρθρογραφία και έρευνα, πέρα από «μια στενή ψυχολογική γλώσσα».

«Τα εργαλεία που χρησιμοποιούμε στα κοινοτικά προγράμματα είναι πάντα σε ένα ψυχοκοινωνικό πλαίσιο» μας λέει η Γεωργία, φέρνοντας ως παράδειγμα πρόσφατο εργαστήριο ενδυνάμωσης εκπαιδευτικών.

«Στεκόμαστε κριτικά σε ταμπέλες όπως το “μπούλινγκ”. Είναι ένας όρος που συχνά “καπελώνει” άλλα πράγματα που κρύβονται πίσω μια βολική ετικέτα. Π.χ. ζητήματα ρατσισμού. Γι’ αυτό και χρειάζεται μια αντιρατσιστική εκπαίδευση. Ο ρόλος της κοινωνιολόγου είναι κομβικός. Εχουμε όλοι μας μια κριτική θέση αναφορικά και με την ίδια μας την επιστήμη».

«Το ιδανικό για μας θα ήταν η ψυχική υγεία να ήταν αποκλειστικά δημόσια», λέει η Κατερίνα. «Να υπάρχουν πολλές δημόσιες δομές που να εξασφαλίζουν στον κάθε άνθρωπο δωρεάν ψυχολογική υποστήριξη. Αυτή τη στιγμή αυτό δεν υπάρχει. Η ψυχοθεραπεία θεωρείται προνόμιο μιας ελίτ. Οταν μια συνεδρία κοστίζει 50 και 60 ευρώ, πώς θα μπορέσει ένας άνθρωπος που ζορίζεται οικονομικά να την παρακολουθήσει; Πόσο μάλλον όταν δεν είναι μια απλή ιατρική επίσκεψη, όπως πας στον ορθοπεδικό, αλλά πρέπει να έχει συνέχεια. Είναι κρίμα να ξεκινά κάποιος ψυχοθεραπεία, να έχει γίνει μια σοβαρή ψυχοθεραπευτική δουλειά για ένα εξάμηνο και μετά ο άλλος να διακόπτει επειδή δεν έχει χρήματα. Για μας είναι προτεραιότητα να μη συμβαίνει αυτό. Δεν είναι πάντα εύκολο γιατί είμαστε κολεκτίβα εργασίας».

«Προσπαθούμε να επιβιώσουμε χωρίς να χάσουμε το κοινωνικό μας πρόσημο. Το σημαντικό για μας τώρα είναι ότι μπορούμε να καλύπτουμε τα έξοδά μας και να ανοίξουμε θέσεις εργασίας. Να αρχίσουμε να πληρωνόμαστε», συμπληρώνει η Γεωργία.

Το προφίλ των ανθρώπων που απευθύνονται στο «Από Κοινού» δεν είναι ενιαίο, αλλά όπως μας εξηγούν «μας προσεγγίζουν άνθρωποι με οικονομικά προβλήματα, με πολλά χρόνια ανεργίας ή επισφαλούς εργασίας. Υπάρχει επίσης το προφίλ των χρεών. Ενα μέρος του κόσμου που απευθύνεται σε μας είναι επιβαρυμένοι οικονομικά. Ισως γι’ αυτό μας προτιμάει και ξέρει ότι μπορεί με μας να το διευθετήσει».

Το «Από Κοινού» συνεργάζεται με δομές αλληλεγγύης. Στην ιστοσελίδα τους παραπέμπουν τόσο σε συνεργατικά εγχειρήματα όσο και σε Κοινωνικά και Αλληλέγγυα Ιατρεία.

«Ερχονται σε μας άνθρωποι που έχουν σύνθετα προβλήματα. Προσπαθούμε να έχουμε σύνδεση με αλληλέγγυες δομές και υπηρεσίες δωρεάν υποστήριξης. Ομως η δική μας δουλειά δεν είναι να δώσουμε έτοιμες λύσεις. Πολλές φορές όταν μιλάμε για ανεργία ή χρέη έχουμε μια στερεοτυπική εικόνα του πώς είναι κάποιος άνθρωπος. Στην πραγματικότητα ο κάθε άνθρωπος θέλει να διατηρήσει την αξιοπρέπεια που του έχει απομείνει. Δεν έρχεται σε μας με το αίτημα “είμαι άνεργος, βρείτε μου δουλειά”».

Ποια είναι η διαφορά στις τιμές των υπηρεσιών τού «Από Κοινού» σε σχέση με ιδιώτες ψυχολόγους; 

«Η ψυχοθεραπεία ξεκινάει από 10 ευρώ η συνεδρία. Από εκεί και πέρα το συζητάμε με κάθε άνθρωπο πώς μπορεί να αντεπεξέλθει. Οι ώρες με τις χαμηλότερες τιμές αυτή τη στιγμή έχουν συμπληρωθεί γιατί υπάρχει προτεραιότητα στους ανέργους. Είναι σημαντικό να παρέχεται ποιοτική δουλειά».

Η ψυχοθεραπεία όπως τη βλέπουν οι εργαζόμενοι στο «Από Κοινού» δεν είναι απλώς μια «φτηνή επίσκεψη στον ψυχολόγο». Είναι μια αμφίδρομη διαδικασία που απαιτεί δέσμευση και προσωπική δουλειά και πάνω απ’ όλα αντιμετωπίζει κάθε άνθρωπο ξεχωριστά, στην ολότητά του, όχι ως «πελάτη», ούτε ως «ωφελούμενο».

Αυτή είναι και η διαφορά τού «Από Κοινού» με μορφώματα που κάτω από τον μανδύα του «κοινωνικού» ή του «μη κυβερνητικού» επιδιώκουν το κέρδος και τις πελατειακές σχέσεις.

 

Το άρθρο όπως δημοσιεύτηκε στην «Η Εφημερίδα των Συντακτών».